سوره مسد صد و یازدهمین سوره از قرآن است که به نام‌های سوره تبت و سوره ابی‌لهب نیز شناخته می‌شود. این سوره پنج آیه دارد و به سال سوم یا چهارم بعثت نازل شده‌است. در مکی بودن این سوره، اختلافی نیست و به جهت تهدید و توبیخ عبدالعزی بن عبدالمطلب، عموی محمد پیامبر اسلام، و همسرش ام‌جمیل نازل شده‌است. نام این سوره به معنای طنابی است که از لیف خرما بافته شده باشد. اگر نام سوره را تبت بدانیم؛ این نام از اولین کلمه سوره گرفته شده‌است که نفرینی به معنای هلاکت و خسران است.
عبدالعزی که در سوره از وی به ابولهب یاد شده‌است به همراه همسرش نسبت به اسلام و نبوت محمد مخالفت شدیدی از خود نشان داد. آنها برای دشمنی با محمد، از هیچ کاری دریغ نداشتند و به آزار وی پرداخته بودند. همین دشمنی‌های شدید سبب شد تا او و همسرش، با ذکر اسم در قرآن مورد اشاره قرار گیرند. مفسران در اینکه سوره مسد در چه زمانی نازل شده‌است، اختلاف دارند؛ برخی نزول این سوره را در ماجرای نزول آیه انذار و دستور به محمد برای آشکار کردن دعوت به نبوت خویش دانسته‌اند و برخی زمان نزول آیه را، پس از دعوت محمد از بنی‌هاشم و در طی یک سخنرانی در کوه صفا دانسته‌اند.
سوره با عبارت تبت آغاز شده که نوعی نفرین محسوب می‌گردد و لحنی توبیخی را بیانگر است. تفاسیر در اینکه معنای کلمه «ید» در آیه، دستان واقعی ابولهب است یا اینکه منظور تعبیری از قدرت و توانایی وی می‌باشد، اختلاف دارند و هر یک احتمالاتی را مطرح کرده‌اند. همچنین تفاسیر در اینکه منظور از «مال» در آیه دوم، اموال و ثروت‌های واقعی ابولهب است یا آنکه منظور فرزندان وی بوده‌است نیز، احتمالات مختلفی را بیان داشته‌اند. از دیگر مواردی که در بین مفسرین، اختلاف نظراتی را پیش آورده‌است؛ علت تعبیر قرآن از همسر ابولهب به هیزم‌کش است. بر اساس آنچه تاریخ نقل می‌کند؛ ام جمیل -همسر ابولهب- فردی ثروتمند بوده که هرگز به کارهایی چون هیزم‌کشی نپرداخته‌است؛ بنابراین مفسرین تأویل و تفسیرهایی را برای این آیه مطرح کرده‌اند. همچنین مفسرین در واژه «مسد» نیز اختلاف کرده‌اند که آیا منظور از آن، لیف خرما بوده یا آنکه منظور زنجیرهای آتشین جهنمی است.
ثبت دیدگاه